Gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia) FP-SL6O>GOJPFOFO
Wykłady poświęcone zostaną przede wszystkim wzorcowym sposobom analizy fonetycznej i fonologicznej tekstów. Wprowadzone będą podstawowe pojęcia fonetyki i fonologii, wskazane zostaną pragmatyczny wymiar fonetyki i jej związki z innymi dyscyplinami nauki. Student pozna też budowę i funkcje narządów mowy i słuchu, opanuje podstawowe pojęcia akustyczne, opis artykulacyjny samogłosek. Ponadto słuchacze zdobędą umiejętności w zakresie: zapisu fonetycznego, wyjaśniania rozbieżności między mową a pismem (upodobnienia, rozsunięcie artykulacyjne, ubezdźwięcznienie w wygłosie absolutnym, uproszczenie grupy spółgłoskowej) oraz wyjaśniania mechanizmu koartykulacji. Uczestnicy zajęć poznają również różnice regionalne w wymowie, zgłębią kwestie prozodiów w języku polskim. W zakresie fonologii natomiast będą potrafili wskazywać cechy dystynktywne i niedystynktywne, określać cechy delimitacyjne, jak i charakteryzować fonemy i ich warianty oraz omawiać opozycje fonologiczne i ich typy.
Zajęcia ćwiczeniowe poświęcone są sposobom analizy fonetycznej i fonologicznej tekstów. Stanowią rozwinięcie treści prezentowanych na wykładach. Ich celami są: utrwalenie podstawowych zagadnień z zakresu fonetyki i fonologii oraz pojęć z nimi związanych, obserwacja narządów mowy przy realizacji poszczególnych dźwięków, opanowanie opisu artykulacyjnego i akustycznego głosek, ćwiczenie umiejętności zapisu fonetycznego i fonologicznego, poprawnego wyjaśniania rozbieżności między mową a pismem oraz wyjaśniania mechanizmu koartykulacji, nabycie umiejętności w charakteryzowaniu prozodiów w języku polskim i prawidłowym charakteryzowaniu fonemów.
Koordynatorzy przedmiotu
<b>Ocena końcowa</b>
<b>Wymagania wstępne</b>
<b>Literatura podstawowa</b>
<b>Literatura uzupełniająca</b>
- Madelska, M. Witaszek-Samborska, Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, wyd. 5, Poznań 2000; Wiśniewski, Zadania z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 1999.
<b>Inne informacje</b>
Efekty kształcenia
Wiedza
w zaawansowanym stopniu zna i rozumie miejsce i znaczenie fonetyki i fonologii jako subdyscypliny językoznawstwa, ich specyfikę przedmiotową i metodologiczną oraz kierunki ich rozwoju
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_W01
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Wiedza
zna i rozumie teorie, metodologię i terminologię z zakresu fonetyki i fonologii i – częściowo – spokrewnionych z nimi innych dyscyplin, m.in. logopedii, audiologii i foniatrii, jak i pozostałych subdyscyplin językoznawstwa
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_W03
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Umiejętności
potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę z zakresu fonetyki i fonologii w celu formułowania i rozwiązywania złożonych i nietypowych problemów dotyczących właściwej wymowy, nauki czytania i pisania, rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej, właściwie dobierając źródła oraz informacje z nich pochodzące i dokonując oceny, krytycznej analizy i syntezy tych informacji
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_U03
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Umiejętności
potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę z zakresu fonetyki i fonologii w celu formułowania i rozwiązywania złożonych i nietypowych problemów, np. logopedycznych i edukacyjnych, dobierając oraz stosując właściwe metody i narzędzia, w tym zaawansowane techniki informacyjno-komunikacyjne (ICT
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_U08
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Umiejętności
potrafi komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z zakresu fonetyki i fonologii, przedstawiając i oceniając różne opinie i stanowiska oraz dyskutując o nich
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_U11
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Umiejętności
potrafi samodzielnie podejmować (planować i realizować) działania zmierzające do podniesienia wiedzy i umiejętności z zakresu fonetyki i fonologii
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_U17
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Kompetencje społeczne
jest gotów do odpowiedzialnego pełnienia ról zawodowych z obszaru kultury, edukacji, działalności medialnej i/lub promocyjno-reklamowej, w których wymagane są kompetencje z obszaru fonetyki i fonologii (np. właściwa emisja głosu, poprawna dykcja, wiedza o zaburzeniach mowy)
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_K02
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach
Kompetencje społeczne
jest gotów do uznawania znaczenia wiedzy z zakresu fonetyki i fonologii w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych, szczególnie odnoszących się do działalności kulturalnej, edukacyjnej, medialnej i promocyjno-reklamowej
Powiązane efekty kierunkowe:
FP1A_K06
Metody weryfikacji:
Egzamin:egzamin pisemny
Kolokwium:3 śródsemestralne kolokwia pisemne
Ocena aktywności na zajęciach